Кез-келген маңызды іс дайындықты талап етеді. Мұсылман адам Құран түсірілген, күналардың кешірілуіне себепші болатын, жаннат есіктері ашылып, тозақ есіктері жабылатын, шайтандар кісенделетін, жылына бір мәрте ғана келетін Рамазан атты ұлық айдың келуіне үлкен дайындықпен қадам басқан жөн. Рамазан біздерге жылына бір мәрте келетін қонақ іспеттес. Егер біз оны құрметпен қарсы алсақ, қияметте құрметке бөленуімізге себепші болады. Қасиетті айдың әр уақытын бағалап, дұрыс әрі жақсылық амалдарға толы етіп өткізуіміз үшін қажетті бірнеше әдептерді ескергеніміз дұрыс. Олар:1.Алладан рамазан айына амандықта жеткізуді сұрап, дұға ету
Пайғамбарымыздың (с.а.с( көзін көрген сахабалар рамазанға алты ай қалғанда «рамазанға жеткіз»,- деп Алладан тілек тілеп, рамазан айы өткеннен кейін алты ай бойы қасиетті айда жасаған жақсылық амалдарымды қабыл ет деп дұға ететін болған. Адамзаттың ардақ тұтар ұстазы (с.а.с(, Рамазан қарсаңында Алладан былай деп сұрауымызды үйреткен:
اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي رَجَبٍ وَشَعْبَانَ وَبَلِّغْنَا رَمَضَانَ
«Иә Аллам, біздерге режеп және шағбан (айларында) берекет бер әрі біздерді рамазанға (амандықта) жеткізе гөр»[1].
2. Фиқһ кітаптарынан ораза турасында бір қайталап оқып шығыңыз
Ораза – намаз сияқты күнделікті бес уақыт орындалатын құлшылық емес. Ол жылына бір мәрте ғана келетін болғандықтан оразаға қатысты кей мәселелерді адам баласы ұмытып, естен шығарып алуы ықтимал. Осы себепті, тіпті, білген болса да қасиетті ай кірмес бұрын ораза үкімдерін, тағы бір қайталап шыққан жөн.
3. Өміріңіздегі ең соңғы рамазан айының оразасын тұтатындай сезімде болыңыз
Қандай да бір адаммен соңғы мәрте кездесетіндігін білген кісі, ол кездесуді жіберіп алмас үшін бар күш жігерін жұмсап, кездесулерінің барынша мәнді өтуіне мән береді. Осы сыңды құлшылық мәселесінде де мұсылман адам әр жасайтын құлшылығына ерекше ден қойып, оны өзі өміріндегі ең соңғы құлшылығын жасап жатқанындай сезімде болуы тиіс. Пайғамбарымыз (с.а.с) біздерге: «Намазыңа тұрғанда оны қоштасып тұрған адамның намазындай оқы», – деп кеңес берген. Қасиетті Рамазанды да біздер соңғы мәрте қарсы алып жатқандай сезімде болуымыз қажет. Осылай істеген адам оразадан барынша пайда алып, рамазан айының әр уақытын бос жоғалтпау үшін бар ынта жігерін салары сөзсіз.
4.Рамазан айында жақсылық амалдар жасауға шын жүректен ниеттену
Хадисте: «Шын мәнінде, амалдар тек қана ниетке байланысты»[2],- деп айтылғанындай кез келген амал ниетпен өлшенеді. Құлшылық мәселесінде мұсылман адамның ниетін жаңартып тұруы маңызды. Рамазан айы келерден өзімізге «қандай жақсылық амалдар жасауыма болады?» деген сұрақ қойып, шамам келеді деген амалдарды тізіп, іске асыруды шынайы түрде ниеттенгеніміз жөн. Тіпті істей алмай қалған жағдайдың өзінде Пайғамбарымыздың (с.а.у.) хадисінде:
فَمَنْ هَمَّ بِحَسَنَةٍ فَلَمْ يَعْمَلْها كَتَبَها اللهُ لَهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كامِلَةً
«Кім жақсы іс істеуді ниет етсе, бірақ оны орындамаса, Алла өз қасында толық бір жақсы іс жасағанындай жазады»[3], – деп айтылғанындай істегендей сауап жазылуы үміт етіледі. Мысалға Алла қаласа мынандай істерді істемеймін деп ниеттенсек болады:
Бірінші: Бір ай ішінде Қасиетті Құранды бастан аяқ оқып шығуды ниеттену. (Егер арабша тәжуидпен оқи алмаса қазақша мағанасын оқу;
Екінші: Бес уақыт намазды жамағатпен оқуға тырысам;
Үшінші: Осы айды пайдаланып бойымдағы жаман деп танылған сипаттардан мүлде арылып, өзімді жақсы жаққа өзгертем;
Төртінші: Барлық адаммен тек жақсы мәміледе боламын;
Бесінші: Таңғы және кешкі оқылатын дұғаларды тастамай оқимын;
Алтыншы: Тарауық намаздарына қатысамын;
Жетінші: Отбасыммен жағдайы төмен бірнеше адамға жәрдемдесемін;
5.Рамазан айына арналған жоспар құру
Рамазан айының әр уақыты құнды. Әрі ол айдағы алтын уақыттарды бос өткізбес үшін адам өзінің уақытын жүйелеп, реттеп, жоспарлап қоюы қажет. Жоспарды қағаз бетіне түсіруге де болады. Ол үшін Құран оқу, дұха намазы, тарауық намазы, тахажуд намазы сыңды амалдарын, әрі сақтану қажетті болған бос сөзден тілді тию, жаманға көз салудан көзді тию, ашуланбау, адамдармен қарым-қатынаста күлімсіреп, жымиып сәлемдесу деген сыңды өзіңіздің бойыңызда қалыптастырамын деген амалдарды жазып қоясыз. Кейін қағазға бірінің астына бірін тізіп бірден отызға дейінгі рамазан айының күндерін цифрмен белгілеп жазасыз. Енді күнделікті кешке жатарда жаңағы қағаздағы тізілген істерде орындаған не орындай алмағаңызды бақылып, тексеріп, орындалғанын белгілеп отырыңыз. Омар (р.а.) бір сөзінде: «Сендерді есепке тартпай тұрғанда өз-өздеріңді есепке тартыңдар. Амалдарың сендерге өлшеніп берілмей тұрғанда, алдын ала өздерің өлшеңдер» ,- деп өсиет айтқанындай, әркез өзінен есеп алу тақуа адамдардың сипаттарынан. Ал біз ең болмағанда қасиетті рамазан айында осы істі қолға алып, өзімізден есеп алатын болсақ, дүниеміз бен ахиретімізге тигізер пайдасы мол. Осылайша бір ай бойы өзін есепке алған адам рамазан айы өтісімен өзінің жасаған амалдарын қарап-ақ қасиетті айды қаншалықты дәрежеде өткізгендігін білуіне болады.
Алла Тағала баршамызға қасиетті айға амандықта жетіп, оразамызды шынайы ықыласпен ұстап, қияметте Раян атты жаннат есігінен кіретін құлдардан болуды нәсіп етсін!
Сайфуллин Думан Нәдірұлы,
ШҚО, Семей өңірі, Аягөз ауданының бас имамы